Wykłady o sztuce - Francis Bacon
Czwartek, 25 Czerwiec 2015
Ostatni przed wakacjami wykład o sztuce prowadzony, jak zwykle przez niezawodnego dra Tomasza Kisiela z Uniwersytetu Rzeszowskiego został poświęcony brytyjskiemu malarzowi Francisowi Baconowi.
Francis Bacon (1909-1992) – brytyjski malarz urodzony w Dublinie w Irlandii, samouk. Był potomkiem XVII wiecznego filozofa Francisa Bacona, którego motto życiowe brzmiało: „Uznałem, żem się narodził dla pożytku ludzkości” i pod którym malarz podpisywał się w pełnej rozciągłości. Czołowy przedstawiciel malarstwa figuratywnego, a także sztuki egzystencjalnej i nurtu ekspresjonistycznego. Początkowo ulegał wpływom surrealizmu, kubizmu – szczególnie Pabla Picassa. Swój własny styl ukształtował po 1950 r. Był przeciwnikiem abstrakcjonizmu w sztuce. Najbardziej znany ze swojego tryptyku pt. „Trzy studia postaci na podstawie tematu Ukrzyżowania”.
Dzieciństwo Francisa Bacona przypadło na okres burzliwych wydarzeń w Europie związanych z wybuchem pierwszej wojny światowej. Rzadko uczęszczał do szkoły, głównie z powodu częstych ataków astmy. Dość wcześnie ujawnił się jego buntowniczy charakter, tendencje do kontrowersyjnych zachowań, także skłonności homoseksualne. W wieku 16 lat został wyrzucony z domu przez ojca. Podróżował po Europie. Gdy w 1927 r., jako 18-latek, trafił w paryskiej galerii na wystawę rysunków Picassa, zdecydował się zostać malarzem. Po powrocie do Londynu w 1929 r. pracował jako dekorator wnętrz oraz projektant mebli. Zaczął malować. W ciągu kilku następnych lat pokazywał swoje prace podczas wystaw zbiorowych w londyńskich galeriach i własnym atelier jednak nie spotkały się one z większym zainteresowaniem. Kilka lat później wiele ze swoich wczesnych prac zniszczył uznając je za bezwartościowe. Przełom w karierze malarza wiązał się z ukończeniem w 1944 roku tryptyku „Trzy studia postaci u stóp Ukrzyżowania”. Jak stwierdził sam malarz, obraz oznaczał właściwy początek jego działalności twórczej. Zaprezentowane publicznie rok później płótno przedstawiało zdeformowaną postać występującą na tle lapidarnie przedstawionego pomieszczenia. Motyw ten stał się znakiem charakterystycznym malarstwa figuratywnego Bacona. Wkrótce namalował m.in. Studium postaci II oraz rozpoczął pracę nad cyklami Głowa i Papież nawiązującymi do obrazu Papież Innocenty X Velazqueza, którego szczególnie sobie cenił.
W 1971 roku wieloletni przyjaciel, kochanek i model Bacona – George Dyer popełnił samobójstwo. Wtedy też malarz zaczął skupiać się na autoportretach i stworzył m.in. „Studia ludzkiego ciała”, „Ciało w ruchu” oraz „Schodzący po schodach”. W kolejnych latach źródłem inspiracji tego artysty stała się jego nowa miłość – John Edwards.
Jak napisał jeden z krytyków sztuki: „Oszczędnością środków Bacon przypominał Samuela Becketta, innego outsidera z Wysp Brytyjskich, który o piekle współczesności potrafił mówić szeptem”. Należy wspomnieć także o tym, że Francis Bacon namiętnie grywał w kasynie i znacznie przekraczał normy spożywania alkoholu.
W 1992 r. malarz zmarł na zawał serca. Jego obrazy zdobią wiele renomowanych galerii m.in. w Dublinie i Londynie. Dwa lata temu jego obraz „Trzy studia do portretu Luciana Freuda” został na aukcji domu aukcyjnego Christie's sprzedany za kwotę 142 mln dolarów.
Jak zwykle prelekcję dra Tomasza Kisiela uzupełnił interesujący film na temat życia i twórczości Francisa Bacona w reżyserii Davida Hintona. Artysta należał do najczęściej filmowanych malarzy minionego wieku, ale nikomu nie pozwolił wejść z kamerą podczas aktu tworzenia w swojej słynnej pracowni, zagraconej ponad wszelką miarę. Chętnie natomiast mówił o swojej sztuce, postrzeganiu świata, życiowej filozofii.
